130 χρόνια συμπληρώνονται από την ολοκλήρωση του σχίσματος στην Everton, που εν τέλει γέννησε τη Liverpool, και ο αρθρογράφος του liverpool.gr, Παναγιώτης Ρουμελιώτης, ψάχνει την απάντηση σε ένα περίπλοκο ερώτημα: Τι σημαίνει Liverpool;
15η του Μάρτη σήμερα. Μια τέτοια ανοιξιάτικη μέρα το μακρινό 1892, ένας ποδοσφαιρικός σύλλογος εν ονόματι Everton Football Club and Athletic Grounds, ιδρύθηκε στη πόλη του Liverpool. Αναγνωρίστηκε επίσημα από το Βρετανικό Υπουργείο Εμπορείου τον Ιούνη του ίδιου έτους, αφού για καιρό η FA αρνούνταν να εντάξει την ομάδα στην οργάνωσή της, όσο αυτή ονομαζόταν Everton. Η λύση που δόθηκε ήταν η μετονομασία του συλλόγου και η υιοθέτηση του ονόματος της πόλης. Αποτέλεσμα ήταν η γέννηση της Liverpool Football Club. Όλα αυτά ήρθαν μετά την ολική ρήξη των σχέσεων ανάμεσα στον John Houlding – πρόεδρο της Everton Football Club – και του διοικητικού συμβουλίου της τελευταίας. Ο λόγος; Ο Houlding, ο οποίος ήταν και ιδιοκτήτης του Anfield, δεν τα έβρισκε με τους υπόλοιπους στο νοίκι, οπότε τα «ζαχαρωτά» μετακόμισαν στην άλλη πλευρά του Stanley Park και έφτιαξαν το γήπεδό τους στην οδό Goodison, αφήνοντας τον μέχρι τότε πρόεδρό τους με τα κλειδιά για ένα ακριβό στη συντήρηση γήπεδο και χωρίς ομάδα για να βγάζει τα έξοδα αυτά. Έτσι, δημιούργησε ένα νέο σύλλογο, έτσι ώστε να μην μείνει άδεια η περιουσία του.
Αυτό που δεν ήξερε ο Houlding όμως, είναι πως αυτή η ομάδα των Macs (ονομασία που δόθηκε στην τότε Liverpool λόγω του ισχυρού Σκωτσέζικου στοιχείου και άρα πολλών παικτών με επώνυμα από Mc/Mac), θα μετατρεπόταν με την πάροδο των χρόνων σε αντικείμενο λατρείας για εκατομμύρια ανθρώπους ανά το κόσμο. Και πώς να μην γίνει; 6 UEFA Champions League, 3 κύπελλα UEFA, 4 ευρωπαϊκά Super Cup, 1 παγκόσμιο κύπελλο συλλόγων, 19 πρωταθλήματα, 7 FA Cup, 9 League Cup, 1 αγγλικό Super Cup, 16 FA Charity Shields και 4 πρωταθλήματα δεύτερης κατηγορίας μετά, η Liverpool δικαίως θεωρείται ο κορυφαίος σύλλογος του νησιού και ένας από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως. Για όλο αυτό το κόσμο, η συγκεκριμένη ομάδα αντιπροσωπεύει κάτι διαφορετικό. Άλλοι έγιναν Liverpool λόγω της δόξας, άλλοι επειδή τους άγγιξαν οι δυσκολίες, άλλοι απλά επειδή κάποιος τους είπε να την ακολουθούν. Ποια είναι όμως η πραγματική ουσία του συλλόγου;
Η ρεαλιστική απάντηση είναι πως δεν ξέρουμε. Άλλωστε είναι εντελώς υποκειμενικό. Για παράδειγμα, προσωπικά η Liverpool είναι μια επιλογή που έκαναν οι γονείς μου για εμένα (και στους οποίους θα είμαι πάντα υπόχρεος για αυτό, μαζί με πολλά άλλα). Είχαν την τύχη να τρέφουν ίδιες αγάπες στο χώρο του ποδοσφαίρου. Από την μία η ΑΕΚ, με την μητέρα μου να έχει ρίζες από το Αΐβαλί, και από την άλλη η Liverpool. Η ομάδα του αναγεννητή Bill Shankly, που ο πατέρας μου παρακολούθησε σε ηλικία 7 ετών το 1972 στη τηλεόραση να κερνάει με τρία γκολ τους αγαπημένους του κιτρινόμαυρους στο Anfield για το κύπελλο UEFA. Εκείνη η μέρα είναι αυτή που έκανε εμένα Red. Και αυτό γιατί τότε μία συμπάθεια του πατέρα μου μετατράπηκε σε αιώνια αγάπη. Τα επόμενα χρόνια είδε την Liverpool, στα χέρια του Bob Paisley πια, να γίνεται η καλύτερη ομάδα του κόσμου, κατακτώντας τη κορυφή της Ευρώπης τέσσερεις φορές στην οκταετία 1977-1984. «Ο Sammy Lee έπαιζε στο κέντρο, ένας κοντός χοντρούλης που όμως έτρεχε για τέσσερεις. Δίπλα του ο Terry McDermott, ένας τρομερός χαφ, ο αγαπημένος μου παίκτης. Μπροστά, ο βασιλιάς Kenny Dalglish που φορούσε πάντα το 7 με έναν κοκκαλιάρη που δεν σου γέμιζε το μάτι, αλλά ήταν το κορυφαίο φορ της εποχής, ο Ian Rush». Αυτά ήταν περίπου τα λόγια του όσο ήμουν μικρός. «Καθόμασταν με τον παππού σου που είχε συμπάθεια στην Arsenal και ακούγαμε τα ματς στο ραδιόφωνο, όποτε τα είχε, ή περιμέναμε να τα δείξει το βράδυ της Κυριακής η τηλεόραση». «Η Liverpool τότε ήταν σαν την Barcelona τώρα!».
Δυστυχώς, μόνο αυτοί ήταν οι λόγοι για να είμαι εγώ «κόκκινος». Γεννημένος στις αρχές τις χιλιετίας, είχα μόνο το τέλος της εποχής Benitez και την ομάδα των Alonso, Kuyt – που ποτέ δεν ξέραμε πως τον έλεγαν κανονικά – Gerrard και Torres να μου θυμίζουν γιατί είμαι Liverpool. Ειδικά ο τελευταίος είναι ακόμα wallpaper και θήκη στο κινητό μου. Μετά, το χάος. Ήττες από τυχαίες ομάδες στην Ευρώπη και την Αγγλία, κακό ποδόσφαιρο, τεράστια οικονομικά προβλήματα, απουσία από τα μεγάλα σαλόνια του Ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου με τους Gerrard και Suarez να είναι οι μοναδικοί που θύμιζαν στο κόσμο τα περασμένα μεγαλεία. Λίγες ήταν οι αναλαμπές. Η ανάκαμψη από το σοκ της ιδιοκτησίας Hicks – Gillett και η κατάκτηση του League Cup του 2012 και φυσικά η αγωνιστική περίοδος 2013/14. Ακόμα θυμάμαι το ποδοσφαιρικό μου είδωλο να φεύγει μόνος με τον Willian και να του πασάρει τη μπάλα για το 0-2 της Chelsea – ευτυχώς γιατί δεν θα το άντεχα να σκοράρει εκείνος – για να στείλει τον Mourinho να κάνει σπριντ στη πλάγια γραμμή του Anfield και εμένα έξω από το φιλικό μαγαζί στο οποίο εγώ και ο πατέρας μου βλέπαμε το ματς για να κλάψω στις καρέκλες, με τους τουρίστες να περνάνε και να σχολιάζουν το κασκόλ με το Liverbird.
Θα μπορούσε εύκολα ένα 12χρονο παιδί να πει «δεν έχω λόγο να ακολουθώ μια ομάδα που χαρίζει απλόχερα μόνο πίκρες, θα πάω να γίνω Real». Όμως η Liverpool στα δικά μου μάτια ήταν, είναι και θα είναι κάτι πολύ ανώτερο από ένα κακό πάτημα του Gerrard λίγο πριν βγει το ημίχρονο. Liverpool σημαίνει τέχνη. Από τις εποχές της Liddelpool (εμπνευσμένο από τη μαεστρία του εξτρέμ των 50s και 60s, Billy Liddel) και του Hunt, σε αυτή του Keegan, στο δίδυμο Dalglish-Rush, στους Owen-McManaman, από εκεί στον Torres και στον Suarez και εν τέλει στους Salah-Firmino-Mane. Liverpool σημαίνει πάθος. Γιατί με τέτοιο (και με μία μεγάλη δόση αγνής ποδοσφαιρικής ιδιοφυΐας) ο Bill Shankly πήρε μία άσημη ομάδα της δεύτερης κατηγορίας και την έκανε νούμερο ένα στο νησί, ενώ το ίδιο – σε μικρότερο βαθμό – έκανε χρόνια αργότερα ο Jurgen Klopp. Liverpool σημαίνει ανατροπή. Saint-Ettiene, Ολυμπιακός, Milan, Dortmund, Barcelona, the list goes on. Liverpool σημαίνει μαγεία. Αυτή που ο ίδιος είχα την ευλογία να νιώσω στη Κωνσταντινούπολη όταν κάνοντας 13 ώρες ταξίδι σε διάστημα τριών ημερών, βρέθηκα με τους ανθρώπους που μου έβαλαν το Liverbird στη καρδιά στο Vodafone Park της Besiktas, αντικρίζοντας ανήμερα της Παναγιάς τον Jordan Henderson να σηκώνει το τρόπαιο του UEFA Super Cup ψηλά. Μια μαγεία που εύχομαι να έχω την δυνατότητα να ζήσω και μέσα στον ιερό ναό του Anfield.
Μα πάνω από όλα, Liverpool σημαίνει You’ll Never Walk Alone. Όταν το 1963 οι φίλαθλοι των Reds έκαναν το τραγούδι ύμνο της ομάδας, δεν ήξεραν πόσο πολύ θα ταιριάξει στο σύλλογο και την πόλη. Μια εργατική πόλη, που πάντα γνώριζε το χλευασμό των νότιων, πέρασε σκληρή φτώχεια και ταπεινώθηκε ανά καιρούς από διάφορες κυβερνήσεις. Αυτή κατάφερε να είναι υπερήφανη, όμως, έχοντας βγάλει την καλύτερη ομάδα αλλά και το καλύτερο συγκρότημα του κόσμου, αφού οι Beatles έκαναν το Merseybeat γνωστό σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Μια πόλη όμως, που ούσα στη κορυφή, γνώρισε την απόλυτη καταστροφή, όταν στις 15 Απριλίου του 1989, σε ένα ηλιόλουστο μεσημέρι στο γήπεδο της Sheffield Wednesday, Hillsborough, 96 φίλοι γνώρισαν τον θάνατο, για να τους βρει εκεί ψηλά 32 χρόνια μετά άλλος ένας, λόγω τραγικών αλλεπάλληλων λαθών από την αστυνομία της περιοχής. Η συγκάλυψη των πραγματικών γεγονότων και η αντικατάστασή τους με ψέματα, έριχναν την ευθύνη στους νεκρούς, οι οποίοι πέθαιναν κάθε μέρα ξανά και ξανά. Μέχρι το 2016. 27 χρόνια μετά, όταν πια με απόφαση δικαστηρίου η έκθεση Taylor, που από το 1990 μιλούσε για αθώωση των θυμάτων, επιτέλους αναγνωρίστηκε, βάζοντας εν μέρει τέλος στον αγώνα των οικογενειών και της πόλης του Liverpool, είτε από την μπλε είτε από την κόκκινη πλευρά.
Η Liverpool είχε περάσει όμως πολλά. Στις ευθύνες που δίκαια της αποδόθηκαν για τον θάνατο 39 φιλάθλων στο Heyzel των Βρυξελλών το 1985, στο τελικό του Πρωταθλητριών με την Juventus, ήρθε και ο χλευασμός του αγγλικού κοινού, κολλώντας δύο ταμπέλες στα κεφάλια των απανταχού Kopites. «Θύματα», ειρωνευόμενοι το ότι οι φίλαθλοι φώναζαν ότι δεν έφταιγαν οι νεκροί του Hillsborough για τον θάνατό τους, και «Δολοφόνοι», βάζοντας εκατομμύρια λαού στο ίδιο τσουβάλι με μια χούφτα χούλιγκαν. Κι όμως, η πόλη έγινε μια γροθιά. Το μποϋκοτάζ στην εφημερίδα Sun, η οποία πρώτη στήριξε με αηδιαστικά ψέματα την συγκάλυψη της αλήθειας, και η ραγδαία πτώση σε πωλήσεις της είναι ενδεικτικό του ότι κανείς δεν έμενε μόνος σε αυτή τη περιπέτεια. Η στήριξη στις οικογένειες των θυμάτων στο σκληρό αγώνα για την ολική δικαίωση είναι μέχρι και σήμερα συγκινητική. Και στο τέλος νίκησαν στη πρώτη μάχη, αυτή της απαλλαγής των ευθυνών από τους 97 νεκρούς. Γράφοντας, έτσι, την πιο χρυσή σελίδα στο ένδοξο βιβλίο της ιστορίας αυτής της σπουδαίας ομάδας.
Εν τέλει, μπορεί κανείς να πει ότι απάντηση στο «Τι είναι Liverpool;» δεν υφίσταται, γιατί πολύ απλά είναι αδύνατο να υπάρχει. Ο σύλλογος ακολουθείται από εκατομμύρια ανθρώπους, οι οποίοι αντικρίζουν την ομάδα, το ποδόσφαιρο, τον αθλητισμό, αλλά και τη ζωή ολόκληρη από εντελώς διαφορετικές σκοπιές, με άλλες αξίες και ήθη. Εγώ, όμως, τείνω να διαφωνώ με αυτή την άποψη. Υπάρχει ένα στοιχείο που όλους αυτούς τους ανθρώπους ή θα τους φέρει κοντά στην ομάδα, ή θα τους κρατήσει σε αυτή. Το εν λόγω στοιχείο για άλλους μπορεί να μοιάζει ολοφάνερο, ενώ για άλλους μπορεί να αποτελεί τη καλά κρυμμένη μυστική συνταγή της επιτυχίας. Αυτό, είναι το εξής. Η Liverpool, βλέπετε, είναι ένας σύλλογος γραμμένος με χρυσά γράμματα στις σελίδες της Βίβλου του ποδοσφαίρου, για τις μοναδικές στιγμές δόξας, αλλά και τις σπαραχτικές τραγωδίες. Όταν, όμως, με οποιονδήποτε τρόπο, είσαι μέλος αυτού του σπουδαίου κοινωνικού φαινομένου, είναι σίγουρο πως ποτέ δεν θα περπατάς μόνος.