Μία σύντομη μελέτη για τον μεγάλο ‘σκακιστή’ Jari Litmanen

Στο ποδόσφαιρο, όπως και στη ζωή άλλωστε, το ‘momentum’  είναι ιδιαίτερα κρίσιμο. Οι αθλητικές δόξες είναι σύντομες, τα γρανάζια της καινοτομίας κινούνται γρήγορα και οι κρίσεις κατοικούν μόνο μερικές ήττες γύρω από τη γωνία. Είναι λοιπόν ζωτικής σημασίας να αδράξουμε κάθε παράθυρο ευκαιρίας προτού καταρρεύσει,  από τους ανέμους της αλλαγής. Και αυτός είναι ακριβώς ο λόγος για τον οποίο ο Jari Litmanen ήταν ο σωστός άνθρωπος σε λάθος χρόνο για τη Λίβερπουλ από τη στιγμή που μπήκε στον σύλλογο τον Ιανουάριο του 2001, στιγματίστηκε από τραυματισμούς, μόλις κάποιες εβδομάδες πρίν από τα 30ά του γενέθλια.

Η έλευση της Premier League το 1992 έφερε μια εισροή δημιουργικών επιθετικών παικτών που θα έφερναν επανάσταση στο αγγλικό ποδόσφαιρο καθ ‘όλη τη διάρκεια της δεκαετίας και θα ξαναέγραφαν κατά κάποιο τρόπο το σύνθετο σχέδιο για ό, τι απαιτούνταν από τις καλύτερες ομάδες. Ο Eric Cantona έγινε ο πιο ‘μεταρρυθμιστικός’ παίκτης των πρώτων χρόνων της Premier League για τον τρόπο που κινούταν μεταξύ των γραμμών για τη Manchester United. Ο Ντένις Μπεργκάμπαμ βοήθησε να μετατραπεί η Άρσεναλ στην πιο συναρπαστική και δημιουργική συγχρόνως πλευρά του Νησιού. Ο Gianfranco Zola συνδυάζει με έμφαση τον ιμπρεσιονιστή αυτοσχεδιασμό με την αναγεννησιακή ακρίβεια στην Τσέλσι. Και η ελαφριά ιδιοφυΐα του Juninho φωτίζει τους γκρι ορανούς του Middlesbrough , στα τρία του ξόρκια στο Teesside.

Η Λίβερπουλ, σε αυτή την εποχή, δεν είχε ποτέ έναν τέτοιο παίκτη, ένα γεγονός που μνημονεύει ο επιθετικός Robbie Fowler, ο οποίος αργότερα διαμαρτυρήθηκε ότι ποτέ δεν θα βρισκόταν κοντά σε ένα δημιουργικό συνεργάτη. Οι Κόκκινοι αντιστάθμισαν τον Fowler με άλλους  σκόρερ όπως ο Ian Rush, ο Stan Collymore και ο Michael Owen.

Αν είχαν καταφέρει να υπογράψουν το Litmanen κατά την πρώτη προσπάθεια, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Roy Evans στο Anfield, η περίοδος μετριότητας και ανεπαρκείας ,που η λέσχη είχε πεθάνει τότε ,θα μπορούσε να είχε σταματήσει. Ο Φινλανδός είχε φτάσει σε ευρωπαϊκά αναγνωρίσιμο επίπεδο για τις εμφανίσεις του με τον Ajax, καθώς η ολλανδική πλευρά ‘διεκδίκησε’ το θρίαμβο του Τσάμπιονς Λιγκ το 1995 – που τον οδήγησε να τερματίσει τρίτος στην ψηφοφορία Ballon d’Or εκείνο το έτος – και ήταν ο υψηλότερος σκόρερ στον διαγωνισμό την ερχόμενη εποχή.

Ένας κλασικό 10αρι, ο Litmanen άψογα συνέδεε τη μεσαία γραμμή με την  επίθεση, του  Louis an Gaal τότε με το κλασικό του 3-4-3, παρέχοντας άφθονη δημιουργικότητα, άψογη τεχνική και τρομερή θέληση για δουλειά και συνεχή βελτίωση. Αυτή ήταν η ικανότητά του, να βρίσκει χώρο όταν κανένας δεν φαινόταν να υπάρχει, να εντοπίζει τους συμπαίκτες με περάσματα που κανείς δεν έβλεπε και να ‘πυροβολεί’ με  τρομερά χτυπήματα από διάφορες οπτικές γωνίες. Παρόλα αυτά ήταν  ο μοναδικός κάτοχος των ‘εσωτερικών μυστικών’ του ποδοσφαίρου. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι, αν είχε καταφέρει η Λίβερπουλ να τον υπογράψει την πρώτη του φορά το 1998, θα μπορούσε να είχε γράψει τη δική του ιστορία στην Πρέμιερ Λιγκ, τόσο πλούσια όσο οι προαναφερθέντες δημιουργοί που εξακολουθούν να είναι τόσο αγαπητοί στο αγγλικό ποδόσφαιρο.

«Ήταν ένας λαμπρός παίκτης. Θα ήθελα να τον είχαμε πάρει πριν από χρόνια «, λέει ο πρώην αμυντικός της Λίβερπουλ Jamie Carragher στο LFC Stories. «Όταν τον πήραμε, σκέφτηκα,» Wow, ποιος παίκτης. «Αλλά ήταν πολύ επιρρεπής σε τραυματισμούς. Θα έπαιζε 2 παιχνίδια και μετά θα ήταν έξω πάλι. »

Οι  τραυματισμοί του Litmanen ξεκίνησαν σοβαρά κατά τη διάρκεια των δύσκολων 18 μηνών του με τη Barcelona. Η Liverpool είχε ανταγωνιστεί με την καταλανική πλευρά για την υπογραφή του, το καλοκαίρι του 1999, αλλά η προσφορά τους έπεσε κάπως κάτω από το οικονομικό πακέτο που προτάθηκε στο Camp Nou. Η κίνηση είδε τον επιθετικό να επανασυνδέεται με τον Van Gaal, αλλά η εξοικείωση μετρούσε ελάχιστα μιας και ο τελευταίος ήταν επικριτικός στην στάση του πρώην επιθετικού του Ajax. «Υπάρχουν μερικοί απίστευτα ταλαντούχοι παίκτες που δεν έχουν το χαρακτήρα ή την προσωπικότητα να ταιριάζουν στις μεθόδους μου», δήλωσε ο Van Gaal. «Ο Litmanen, για παράδειγμα, ήταν διαφορετικός παίκτης στη Barca από ό, τι στον Ajax. Πρέπει να προσαρμόζεσαι σε μια νέα κουλτούρα όταν μετακομίζεις σε ένα διαφορετικό σύλλογο και δεν είναι κάθε παίκτης ικανός να το κάνει αυτό. Οι τραυματισμοί και η έλλειψη φόρμας σήμαιναν ότι ο Litmanen  ήταν μόνο ένας περιφερειακός αριθμός για το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του στην Ισπανία, κάνοντας μόνο 32 εμφανίσεις, για μια άσχημη επιστροφή τεσσάρων γκολ, και χάνοντας τον αριθμό 10 από τον Rivaldo πριν επιδιώξει την έξοδο στο μέσο σεζόν από την Barca.

Στην τρίτη προσπάθεια, η Λίβερπουλ πήρε τον άνθρωπο της. Η μετακίνηση στο Anfield ήταν η εκπλήρωση ενός δια βίου ονείρου για τον Litmanen, έναν αφοσιωμένο υποστηρικτή του Λίβερπουλ. Ήθελε να φορέσει το νούμερο 7, σε φόρο τιμής στο είδωλό του, Kenny Dalglish, αλλά τότε ανήκε στον Vladimir Smicer. Οι αριθμοί 17 και 27 λήφθηκαν επίσης, οπότε συμβιβάστηκε με το 37.

«Από τη στιγμή που είδα τον Jari Litmanen στο Melwood, ήμουν ενθουσιασμένος», έγραψε ο Steven Gerrard στην πρώτη του αυτοβιογραφία. «Ήταν σαν ‘Chessmaster’ (άρχοντας στο σκάκι), που πάντα έκανε πρόβλεψη τριών ή τεσσάρων κινήσεων μπροστά». Και ο Didi Hamann επιβεβαιώνει την έκπληξη του Gerrard στις δεξιότητες του Litmanen στο γήπεδο προπόνησης. «Ήταν απίστευτος στην κατάρτιση», λέει ο πρώην Γερμανός διεθνής LFC Stories. «Αν υπήρχε ένας παίκτης που θα αν υπήρχε επιλογή να πάρω κάποιο να είναι στην ομάδα μου , θα ήταν αυτός και κανείς άλλος. Είχε  μάτια στο πίσω μέρος του κεφαλιού του. Πάντα πίστευα ότι έβλεπα χώρο στο παιχνίδι, αλλά μετά έβλεπα αυτόν και αναθεωρούσα. »

Αυτές οι εμφανίσεις στο Melwood επαναλαμβάνονταν πάρα πολύ σπάνια σε διάφορους αγώνες, όμως. Οι τραυματισμοί έβγαλαν τον  Litmanen εκτός και από τους τρεις τελικούς, καθώς η Λίβερπουλ διεκδικούσε τότε το  Treble, League Cup, FA Cup και Κύπελλο UEFA στο τέλος της σεζόν 2000/01. Πριν από τα παιχνίδια, θα τον έβρισκες πάντα στην αίθουσα θεραπείας, να τεντώνει και να περιποιείται έναν ενοχλημένο από την κούραση αστράγαλο. Και κάθε φορά που έπαιζε 90 λεπτά ολόκληρο το Σαββατοκύριακο, πραγματικά πάσχιζε να ολοκληρώσει την προπόνηση τις επόμενες μέρες.