Είναι κανόνας της ζωής, και του φαγητού, ότι τα ντολμαδάκια αποτελούν ένα πιάτο το οποίο διχάζει τον κόσμο. Όσο νόστιμα και να είναι, πάντα θα υπάρχουν κάποιοι που δεν θα τα φάνε γιατί, κατά την άποψή τους, δεν έχουν γίνει σωστά. Άλλοι τα θέλουν μόνο με ρύζι, άλλοι με κιμά. Άλλοι τα προτιμάνε γιαλαντζί, άλλοι δεν τα αγγίζουν αν δεν έχουν μπόλικο αυγολέμονο. Άλλοι θέλουν το αμπελόφυλλο να είναι καλά βρασμένο και μαλακό, ενώ άλλοι το θέλουν λίγο πιο ‘δεμένο’. Για να μην αρχίζω και με τους λάτρεις του λαχανόφυλλου. Μεγάλο ρόλο επίσης παίζει στο ποιος τα μαγείρεψε, μια και ΠΑΝΤΑ η μάνα/θεία/γιαγιά μας κάνει τα καλύτερα από τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτή τη στιγμή μόνο στην Ελλάδα υπάρχουν εκατομμύρια ΚΑΛΥΤΕΡΑ πιάτα ντολμάδων στον κόσμο!!! Για να μην υπολογίσουμε τον υπόλοιπο πλανήτη. Βέβαια αυτό συμβαίνει στα περισσότερα πιάτα, αν όχι σε όλα. Για παράδειγμα, ο Έλληνας συνήθως θα σου φέρει το πιάτο στο κεφάλι αν του σερβίρεις μοσχαρίσια μπριζόλα με λίγο αίμα, παρά το ότι στον κόσμο της μαγειρικής είναι ιεροσυλία να την κάνεις κάρβουνο στο ψήσιμο. Τώρα θα με ρωτήσει κάποιος “Τότε γιατί ανέφερες τα ντολμαδάκια και όχι κανένα άλλο πιάτο;”. Απλά επειδή αυτή τη στιγμή μου έχουν λείψει και θα έτρωγα μια ολόκληρη κατσαρόλα, βουτώντας μπόλικο ψωμί στο αυγολέμονο και δαγκώνοντας και μια σούπερ αλμυρή φέτα για συνοδεία!! Κάπως έτσι βλέπω και το θέμα ‘προπονητής-οπαδός’. Κάτι σαν ‘ντολμαδάκια-πεινάλας’. Αν βάλεις 10 πεινασμένους και παθιασμένους για ντολμαδάκια να κάτσουν σε ένα τραπέζι, ό,τι είδος ντολμαδάκια και να φτιάξει ο Klopp δεν πρόκειται ΠΟΤΕ να ευχαριστήσει και τους 10. Όπως είπα πιο πάνω, πάντα θα είναι κάποιοι που θα πουν ‘εγώ τα προτιμώ αλλιώς’, κάποιοι που θα πουν ‘σαν της μάνας/θείας/γιαγιάς/γκόμενας μου δεν συγκρίνονται’, κάποιοι που θα πουν ‘βάλε και λίγο αλατάκι/πιπέρι/σάλτσα/λεμόνι κλπ παραπάνω’, κάποιοι θα πουν ‘ωραία μεν αλλά αν έκανε και το τάδε θα ήταν τέλεια’ και κάποιοι που θα αναφωνήσουν το πατριωτικό ‘τι ξέρει μωρέ ο Γερμανός από ντολμαδάκια!’. Βέβαια τα ίδια αυτά άτομα, που πάντα θα προτείνουν τον τρόπο που τα ντολμαδάκια θα είναι για Όσκαρ, είναι τα ίδια ακριβώς που δεν ξέρουν να βράζουν ούτε αυγό! Για αυτά τα άτομα η μαγειρική είναι ‘απλό πράγμα, δεν είναι επιστήμη’ – όταν όμως τους ζητάς να βράσουν μακαρόνια κοιτάνε τα κουμπιά της κουζίνας σαν να βλέπουν θάλαμο διαστημικού πυραύλου για πρώτη φορά. Και πάντα θα δικαιολογηθούν με το κλασσικό ‘δε χρειάζεται να είμαι μάγειρας για να δω τι παραπάνω θέλουν τα ντολμαδάκια. Μάτια έχω και βλέπω κάθε μέρα όλες τις εκπομπές μαγειρικής στην τηλεόραση. Από 5 χρονών τα βλέπω. Θα βάλω τώρα το καπέλο (ή καλύτερα το goatee του Rafa) για να αναφέρω μερικά facts:
Fact 1: Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων (ειδικά αυτά που δεν έχουν γνώση σε ένα συγκεκριμένο θέμα) αξιολογεί την ικανότητα του πολύ υψηλότερα από ό,τι πραγματικά είναι. Αυτό το φαινόμενο, που ονομάζεται ‘φαινόμενο Dunning-Kruger’ είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο. Στον κλάδο της ψυχολογίας ονομάζεται ‘Απατηλή Ανωτερότητα’. Με απλά λόγια, ο καθένας μας θεωρεί (λανθασμένα βέβαια) ότι είναι ικανός να κάνει ωραία ντολμαδάκια (ή ότι ξέρει να ξεχωρίζει ένα νόστιμο ντολμαδάκι), ενώ στην πραγματικότητα αυτή η ικανότητά μας είναι πολύ χαμηλότερη από ό,τι νομίζουμε.
Fact 2: Όπως και παραπάνω, η πλειοψηφία των ανθρώπων έχει επίσης την λεγόμενη ‘προκατάληψη επιβεβαίωσης’. Είναι η τάση με την οποία κάποιος ερμηνεύει τις πληροφορίες με έναν τρόπο ο οποίος επιβεβαιώνει την άποψή του. Με απλά λόγια, αν βάλεις δύο άτομα να δουν τον ίδιο αγώνα και το ένα άτομο λατρεύει έναν συγκεκριμένο παίκτη ενώ το άλλο τον μισεί, και τα δύο αυτά άτομα υποσυνείδητα θα δώσουν σημασία (ή θα θυμούνται) μόνο τις ενέργειες του παίκτη οι οποίες επιβεβαιώνουν την γνώμη τους για αυτόν. Αν πχ ο παίκτης έκανε 4 λάθη και 5 σωστές ενέργειες, ο πρώτος θα θυμηθεί μόνο τις 5 ενέργειες που επιβεβαιώνουν την άποψή του ότι ο παίκτης είναι πολύ καλός, ενώ ο δεύτερος θα θυμηθεί τα 4 λάθη.
Fact 3: Άλλη μία επιστημονικά αποδεδειγμένη προκατάληψη που έχουν οι περισσότεροι από μας είναι η ‘προκατάληψη του τυφλού σημείου’, κατά την οποία ένα άτομο αδυνατεί να συνειδητοποιήσει πόσες προκαταλήψεις έχει σε σχέση με τους γύρω του. Με απλά λόγια, πάντα πιστεύουμε ότι ο άλλος έχει περισσότερες προκαταλήψεις από εμάς, ενώ στην πραγματικότητα μπορεί να ισχύει το αντίθετο. Πχ μπορεί να θεωρούμε ότι αυτός που λέει ότι τα ντολμαδάκια είναι πιο νόστιμα με κιμά μπορεί να έχει μεγάλο κώλυμα, ενώ στην πραγματικότητα εμείς να μην τα τρώμε καθόλου αν έχουν κιμά ενώ αυτός να τα ξεσκίζει όπως και να είναι.
Fact 4: Δεν ξέρω την ελληνική ορολογία, αλλά μία ακόμα προκατάληψη από την οποία πάσχουμε πάρα πολλοί είναι η ‘hindsight bias’ ή ‘creeping determinism’. Όσοι πάσχουν από αυτή την προκατάληψη θεωρούν ότι ένα γεγονός (εφόσον αυτό το γεγονός έχει ήδη γίνει) ήταν αναμενόμενο παρά το ότι υπήρχε ελάχιστη ή καμία αντικειμενική βάση για την πρόβλεψη του γεγονότος. Πχ, ο παραπάνω κολλημένος με τον κιμά, βροντοφώναξε ‘εγώ τα λέω εδώ και καιρό ότι αν θες νόστιμα ντολμαδάκια μην βάζεις κιμά όταν ο μάγειρας έφερε ανάλατα ντολμαδάκια, παρά το ότι δεν υπήρχε αντικειμενικός λόγος να ξέρουμε από πριν ότι αν βάλεις κιμά θα βγουν άνοστα.
Fact 5: Άλλη μία επιστημονική ορολογία που δεν ξέρω την ελληνική της μορφή είναι η ‘outcome bias’, μία μορφή προκατάληψης κατά την οποία κάποιος έχει την τάση να κρίνει μία απόφαση μετά την τελική της έκβαση, αντί να βασίζεται στην ποιότητα της απόφασης την στιγμή που έγινε. Πχ, ο μάγειρας είναι έτοιμος να βάλει τα ντολμαδάκια να βράσουν, όταν βλέπει ότι έμεινε από αλάτι. Για να μην βγουν ανάλατα, κόβει λίγο μπέικον (που είναι αλμυρό) και το ρίχνει στην κατσαρόλα. Τελικά η απόφαση αυτή δεν πέτυχε μια και τα ντολμαδάκια θέλανε και άλλο αλάτι, αλλά ο πελάτης θεώρησε ότι το να βάλεις μπέικον ήταν λάθος απόφαση.
Μετά από την παραπάνω επιστημονική δόση, επιστρέφω στη μαγειρική. Ο Klopp ανέλαβε σεφ ώστε να κάνει αυτό το τόσο νόστιμο, παραδοσιακό πιάτο να ξαναγίνει αγαπητό ανά τον κόσμο. Να το επιστρέψει στα σαλόνια κάθε ακριβού ξενοδοχείου, στις σάλες κάθε 3-άστερου Μισελέν εστιατορίου.
Όπως ΟΛΟΙ μας, έχει και αυτός τις προκαταλήψεις του (βλέπε πιο πάνω). Όπως κάθε παγκοσμίου φήμης σεφ έχει το δικό του τρόπο, το δικό του στυλ, τις δικές του εμμονές για το πως να κάνει ένα πιάτο να γίνει 10 κλάσεις ανώτερο. Αν ένας παγκοσμίου φήμης σεφ δεν πίστευε στις δυνατότητές του, δεν είχε πίστη στον τρόπο που αυτός θεωρεί ένα πιάτο πρέπει να ετοιμαστεί, τότε δεν θα έφτανε εκεί που είναι. Φαντάζεστε πχ τον Gordon Ramsay να σερβίρει καρβουνιασμένο μοσχαρίσιο φιλέτο επειδή ο κυρ Μήτσος του είπε ότι αν το φιλέτο δε μαυρίσει δεν έχει νοστιμιά; Θα τον πέταγε στα κάρβουνα μαζί με το φιλέτο! Κάθε σεφ έχει το δικό του στυλ, τον δικό του τρόπο, τα δικά του χούγια και κολλήματα. Το αν όλα αυτά τον κάνουν να αξίζει ή όχι το δείχνουν τα αντίστοιχα ‘παράσημα’ που θα πάρει από τον κόσμο της μαγειρικής. Εμείς μπορεί να επιμένουμε ότι το φιλέτο πρέπει να είναι κάρβουνο, αλλά τέτοιο φιλέτο δεν θα φας σε 3-αστερο εστιατόριο.
Ο σεφ Klopp όμως, έχει και κάτι που εμείς με τις προκαταλήψεις μας δεν έχουμε. Έχει σπουδάσει μαγειρική. Ξέρει το φαγητό μέσα έξω – όχι μόνο το ελληνικό φαγητό αλλά κάθε κουζίνα στον κόσμο. Έχει δουλέψει χρόνια σε κουζίνες μεγάλων μαγαζιών και όχι στα Έβερεστ. Έχει πετύχει στην καριέρα του και έχει πάρει και παράσημα. Αυτό σημαίνει ότι είναι κατάλληλος να κάνει τα ντολμαδάκια το νούμερο 1 πιάτο στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ευρώπη, στον κόσμο.
Όμως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει αμέσως. Χρειάζονται τα καλύτερα υλικά. Τα πιο σύγχρονα μηχανήματα. Χρειάζεται συνεχής και υπομονετικός πειραματισμός σε γεύσεις, σχήματα, χρώματα, αρώματα. Εμείς μπορεί να θέλουμε τα κλασσικά ντολμαδάκια της μάνας μας, αλλά για να τα φάει και να τα ξεσκίζει και ο Βρετανός θα πρέπει ίσως η συνταγή να ξεφύγει λίγο από το συμβατικό.
Μπορεί εμείς να λέμε συνέχεια ότι ‘τόσο καιρό φωνάζουμε ότι το ρύζι είναι το βασικότερο συστατικό που θέλουμε – χωρίς αυτό ξέχνα τα 3 αστέρια’. Μπορεί να κράζουμε ‘χωρίς οδοντογλυφίδες πάντα θα σου ανοίγουν τα φύλλα!!!’ . Μπορεί κάθε νέο πιάτο που βγαίνει από την κουζίνα να μας ξενίζει, είτε γιατί δεν έχει το είδος ρυζιού που θέλουμε, είτε γιατί δεν χρησιμοποιήθηκαν τα υλικά που μας αρέσουν, είτε γιατί άλλοι σεφ πειραματίζονται με πιο συντηρητικά κριτήρια σε σχέση με την παραδοσιακή συνταγή, είτε γιατί από την αρχή δεν είχαμε καλή γνώμη για τα μαγειρικά προσόντα του Klopp, είτε γιατί θεωρούμε ότι 2 μήνες (σε μαγειρικό χρόνο) είναι υπεραρκετός για να κάνεις τα ντολμαδάκια το νούμερο 1 πιάτο στο νησί.
Για μας, τα ντολμαδάκια θα είναι πάντα νόστιμα αν μπει το συστατικό που τελικά δεν μπήκε – παρότι το ίδιο συστατικό είχε χρησιμοποιηθεί πριν και δεν είχε επιτυχία. Πάντα η απόφαση να δοκιμαστεί μία νέα τεχνική ή ένα νέο συστατικό θα θεωρείται μεγάλο λάθος (κατόπιν εορτής βέβαια). Πάντα μια νέα γκέλα στην συνταγή θα μας κάνει να πούμε ότι δεν πρόκειται ποτέ να δούμε τα ντολμαδάκια στην κορυφή των μενού της Μ Βρετανίας. Και βέβαια, στα 1000 άτομα που θα σχολιάσουν το πιάτο, θα ακούσουμε 1000 διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους το πιάτο θα είναι το καλύτερο. Και βέβαια, οι προτάσεις αυτές από άτομα που κάνουν κάρβουνο ακόμα και το νερό στο μπρίκι!!!!!!
Ο σεφ Klopp όμως δεν βρίσκεται εκεί που βρίσκεται επειδή άκουσε όλους εμάς και έβαλε όλα τα υλικά που του είπαμε. Αν το έκανε αυτό, τα ντολμαδάκια θα γίνονταν με 250 υλικά περίπου. Βρίσκεται εκεί που βρίσκεται επειδή πιστεύει στους τρόπους του και δεν δίνει σημασία στις προτάσεις από άτομα που δεν ‘το έχουν’ με τη μαγειρική.
Γι αυτό φίλοι μου, ας ηρεμήσουμε. Το ξέρω, πεινάμε όλοι! Τα λατρεύουμε τα ντολμαδάκια μας, Μπορεί πλέον ο κόσμος να ασχολείται με ακριβά φιλέτα, με γκουρμέ πιάτα, αλλά εμείς παραμένουμε πιστοί στα τίμια ντολμαδάκια! Και θέλουμε να δούμε όλο το νησί να τα καταβροχθίζει ανελέητα. Είναι όμως λίγο παράλογο να μιλάμε για αποχώρηση του σεφ Klopp. ΠΑΝΤΑ το αμπελόφυλλο φαίνεται πιο πράσινο στην κατσαρόλα κάποιου άλλου σεφ – αυτό δε σημαίνει ότι όντως είναι έτσι.
Να θυμάστε λοιπόν πάντα τα 5 facts που ανέφερα πιο πάνω. Πάντα θα νομίζουμε ότι η γνώση μας στο ποδόσφαιρο είναι μεγαλύτερη από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Οι παίκτες που δεν μας αρέσουν πάντα θα παίζουν χάλια – όχι επειδή όντως πάντα το κάνουν, αλλά επειδή εμείς πάντα θα το βλέπουμε έτσι. Πάντα θα κρίνουμε ότι ο Klopp πήρε λάθος αποφάσεις όταν αυτές καταλήγουν σε άσχημο αποτέλεσμα. Και όταν αυτό συμβεί, πάντα θα πούμε ότι ήταν αναμενόμενο και το λέμε συνέχεια άσχετα αν την ώρα που πάρθηκε η απόφαση δεν υπήρχε καμία απολύτως ένδειξη ως προς το τελικό αποτέλεσμα. Και όλα αυτά θα τα λέμε όχι επειδή όντως έτσι είναι, αλλά κυρίως επειδή έχουμε όλες (ή σχεδόν όλες) τις παραπάνω προκαταλήψεις. Αν αυτή τη στιγμή πείτε ότι εσείς δεν τις έχετε, ξαναδιαβάσετε το Fact 3. Καλή σας μέρα και καλή όρεξη!! YNWA!